Türk Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans Programı / Turkish Language and Literature Master's Degree Program

Permanent URI for this collection

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 112
  • ItemOpen Access
    Ahmet Kutsi Tecer'in Şiirlerinin Söz Dizini (Sıklık-Dil-Kavram)
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) DEMİR, FATİH; Emre Berkan Yeni
    Dil, bir milletin millet olma yolundaki en önemli yapı taşıdır. Dillerin içerdiği kelimeler, bize o millet hakkında birçok bilgi vermektedir. Dil, aynı zamanda kültürün bir taşıyıcısı ve gelecek kuşaklara aktarılma aracıdır. Şairler, bir milletin dilinin en ince noktalarını ortaya koyan kişilerdir. Kelimelere yükledikleri anlamlarla dilin şiirsel bir yapıya bürünmesini sağlarlar. Şiirsel bir anlatıya sahip olan Türkçenin, bu özelliği bürünmesinde sayısız şairin katkısı olmuştur. Bu doğrultuda çalışmamızda bu şairlerden biri olan Ahmet Kutsi Tecer'in şiirlerinin söz dizinini sıklık, dil ve kavram yönüyle ortaya koymaya çalıştık. Ahmet Kutsi Tecer'in şiirlerini inceleyerek sanatçının şiirlerinde kullandığı dil, hangi kelimeleri hangi sıklıkla kullandığı, hangi kavramlara sıklıkla yer verdiği ve kullandığı kelimelerin kökenlerini ortaya koymaya çalıştık. Ahmet Kutsi Tecer'in kullandığı şiir dilinde yaşadığı dönemin edebî anlayışına dair izler bulmak mümkündür. Bu bağlamda çalışmamızda Ahmet Kutsi Tecer'in yaşadığı dönemdeki edebiyat anlayışına, sanatçının yaşamına, edebî yönüne ve şiirlerinin söz dizininin sıklık, dil ve kavram yönünden incelenmesine de yer verilmiştir.
  • ItemOpen Access
    Didem Madak'ın Şiirlerinin Söz Dizini (Sıklık-Dil-Kavram)
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) BİLİR, EMRE; Emre Berkan Yeni
    Çalışmamızın ilk kısmında Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri genel hatlarıyla anlatılmış, ardından da bu dönemin hafızalarda iz bırakmış değerli şairi Didem Madak'ın hayatı, eserleri, ödülleri ve edebî kişiliği hakkında doyurucu bilgiler verilmiştir. Çalışmamızın diğer kısmında ise Didem Madak'ın tüm şiirleri bilgisayar ortamına aktarılmış, Microsoft Excel programı üzerinde dizin çalışması yapılmış ve AntCont programıyla kelime sıklıklarına ulaşılmıştır. Bu bölümleme ve düzenlemelerin ardından Didem Madak'ın tüm şiirlerinin söz dizini oluşturulmuştur. Ayrıca kelimelerin köken bilgisi üzerinde de çalışma yapılmıştır. Bu dizin çalışmasıyla sonuç bölümünde Didem Madak'ın şiirlerinde en çok kullanılan kelimeler ve kavramların bilgisine ulaşılmış, ayrıca yapılan kelime kökeni çalışmasıyla da en çok hangi dilden kelime kullanıldığı bilgisine de ulaşılmış ve bunların tamamı tablolar halinde sunulmuştur. Şiirlerde kullanılan kelimeler ve kavramlar üzerinden çeşitli yorumlar yapılıp tez sonlandırılmıştır. Bu çalışmanın ortaya koymuş olduğu söz dizininin Didem Madak ile ilgili yapılacak araştırmalara kaynak oluşturması temenni edilmektedir.
  • ItemOpen Access
    Yaşar Kemal'in Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana ve Karıncanın Su İçtiği Romanlarında Kaos ve Kozmos Algısı Üzerine Halk Bilimsel Bir İnceleme
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) EMRE, AYŞE; Mehmet Aça
    Bu çalışmada Yaşar Kemal'in Bir Ada Dörtlemesi içinde olan "Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana" ve "Karıncanın Su İçtiği" romanları kaos ve kozmos ekseninde incelenmiştir. Eserlerde, Mübadele Göçü gibi geçmişte yaşanan, büyük toplumsal bir olayın birey ve toplum üzerindeki etkilerinin hem kültürel hafızada hem de toplumsal hafızada büyük yer edindiği görülmüştür. Çalışmada kaotik unsurların insan psikolojisi, aile faktörü, yetersizlik hissi, dil farklılığı, ekonomik unsurlar ve iyi bir yaşam arzusu gibi faktörler üzerindeki etkisi işlenmiştir. Ayrıca bu kaotik unsurların birey ve toplum üzerindeki tesirlerine ayrıntılı bir şekilde değinilmiştir. Kaosun kozmosu beraberinde taşıdığı düşüncesinden hareketle karmaşık olayların, travmaların, savaşların en nihayetinde kozmosa kavuştuğu ve aslında Yaşar Kemal'in hayalini kurduğu sevgi, barışa eriştiği tespit edilmiştir. Yaşar Kemal'in birçok eserinde olduğu gibi bu dörtlemeye ait olan iki eserde de kültürel ve tarihi belleğin izlerine rastlanmıştır. Bu romanlar incelenirken anlatımı önemli ölçüde etkileyen, eserler üzerinde önemli bir tesire ve işleve sahip olan semboller üzerinde de durulmuştur. Eserlerde kullanılan sembollerin yazarın anlattığı duruma veya olaya uygun olarak verildiği görülmüştür. Karışık durumlarda kaotik semboller, sakinliğin olduğu durumlarda da kozmosu temsil eden sembollerden faydalandığı tespit edilmiştir.
  • ItemOpen Access
    İroni Sanatı Açısından Bektaşi Fıkraları
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) YILMAZ, MEHMET DOĞUKAN; Muharrem Kaya
    Çalışmamızın ana kaynağını oluşturan Bektaşî fıkralarında ironi sanatını incelemeye çalıştık. Fıkraları uygun bir şekilde inceleyebilmek amacıyla öncelikle gülme ve mizah sanat türlerini çeşitli kaynak ve araştırmacıların yayınlarından yararlanarak açıklamaya çalıştık. İkinci bölümde ise mizah sanat türlerini açıkladıktan sonra tezimizin ana konusunu oluşturan ironi sanatını alt dallarıyla birlikte açıklamaya gayret gösterdik. Üçüncü bölümde ise Bektaşîlik öğretisini daha iyi anlatabilmek amacıyla Hacı Bektaşî Veli'nin hayatı ve fikirleri hakkında bilgiler verdik. Dördüncü bölümde ise Bektaşîlik öğretisinin oluşumu ve gelişimi hakkında çeşitli kaynaklardan yararlanarak anlatmaya çalıştık ve Bektaşîliğin temel fikirlerini açıkladık. Beşinci bölümde öncelikle Türk edebiyatında fıkra türünü açıkladıktan sonra bu alanda yapılmış olan fıkra araştırmalarına yer verdik. Daha sonra Bektaşî fıkralarında konu çeşitliliğini açıklamaya çalıştık. Sonuç öncesi Bektaşî fıkraları kaynak alarak içerisinde barınan ironi sanatını incelemeye çalıştık ve çalışmamızı sonlandırdık.
  • ItemOpen Access
    Gılgamış Destanı'nın Psikanalitik Edebiyat Kuramı İle İncelenmesi
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) AKBABA, ESRA NUR; Muharrem Kaya
    Bilinen en eski edebi metin olan Gılgamış anlatısı batı kaynaklarında Gılgamış Epiği olarak adlandırılır. Kahraman merkezci (heroic) bir destandır. Gılgamış Destanı, tür olarak mit olmamakla birlikte mit ile alakalı birçok arketipsel unsuru barındırmaktadır. Kullanılan dil sanatsaldır, konusu seçkin ve evrenseldir. Destanın tamamı yaklaşık olarak üç bin dize olmasına karşın bugün üçte ikisinden daha az bir kısmı mevcuttur. Bu kalan parçalar şans eseri olarak anlatının tamamını anlamamıza yeterlidir. Psikolojinin ve edebiyatın odak noktası insandır. İnsan davranışlarını odak noktası olarak kabul eden bu iki bilim dalı birbirlerini beslemişlerdir. Edebi anlatıların psikanaliz bakış açısı ile değerlendirmesine Sigmund Freud öncülük etmiştir ve ardılları tarafından desteklenmiştir. Bu çalışmada Gılgamış Destanı psikanalitik edebiyat kuramı ile incelenmiştir.
  • ItemOpen Access
    Barış Manço ve Türk Halk Kültürü
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) EMRE, HAVVA; Muharrem Kaya
    Barış Manço, 1960 ve 1999 yılları arasında sanat ve televizyon aleminde isminden çıkça söz ettiren ve ürettikleriyle çağını aşan sanatçılarımızdandır. Manço, Türk tarihini ve kültürünü bir bütün olarak ele almış ve kültürümüze ait değerleri eserlerinde işleyerek üretimlerini çağın zevk, ihtiyaç ve beklentileri çerçevesinde çağdaş kalıplar içerisinde sunmuştur. Kılık kıyefetiyle, yaşayışıyla, fikirleriyle, üretimleriyle ve eserlerinde kullandığı tema, biçim ve unsurlarla gelenekten geleceğe bir köprü vazifesi görmüştür. Karacaoğlan, Pir Sultan Abdal, Köroğlu, Kerem ile Aslı gibi kültürümüzde yer almış önemli adlara şarkılarında telmihlerde bulunmuştur. Yine kültürümüzün ayrılmaz parçalarından olan masal, efsane, destan gibi anlatılarda yer eden kalıplaşmış sayıları şarkı sözlerinde sıkça kullanmış; deyim ve atasözü gibi bir milletin hafızasında bulunan unsurlardan bolca yararlanmıştır. Dede Korkut gibi kültürümüzde ve edebiyatımızda önemli bir yer tutan yapıtlardan beslenmiş ve bunları eserlerine yansıtmıştır. Bunun yanı sıra eski Türk kültürüne, inançlarına, örf, adet ve geleneklerine, yaşayışına, tarihine icraatlarında yer vermiştir. Bu çalışmada Barış Manço'nun müzisyen kimliğiyle ürettiklerinin yanı sıra televizyon programları ve çeşitli mecralarda verdiği demeçler üzerinden Türk halk kültüründen ne şekilde beslendiği ve üretimlerine bunu nasıl yansıttığı gösterilmiştir.
  • ItemOpen Access
    Ayla Kutlu'nun Romanlarında Kadın
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) BİLGİN, ZİLAN; Kayhan Şahan
    Türk edebiyatının önemli yazarlarından olan Ayla Kutlu'nun eserleri ataerkil sistemin birçok yönünü aydınlatmasıyla, eril denetimi gözler önüne sermesiyle önem arz etmektedir. Başta doğduğu çevre olmak üzere, diğer coğrafyalardaki ataerkil yapıları romanlarında yansıtmış, kadına bakış açısını tüm yönleriyle ele almıştır. Ayla Kutlu romanlarında kadınların sosyo-ekonomik, siyasal ve birçok yönden mağduriyetlerini, bir kadın yazar olarak hiç çekinmeden kadınların eril zihniyetlerden kaynaklı eşitsizliklerini adeta kadınların feryadı olarak romanlarına yansıtmıştır. Ayla Kutlu'nun romanlarından yola çıkarak edebi kişiliğini, sanat anlayışını, cinsiyet eşitsizliğine maruz kalmış, eğitimden mahrum edilmiş, ötekileştirilmiş kadınlar çalışmanın kapsamına girmektedir. Bu çalışmada Ayla Kutlu'nun hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, kadın olgusu üzerinden toplumsal yapı özellikleri içinde kadının konumuna bakılmış, ardından Ayla Kutlu'nun romanlarının özeti verilmiştir. Yapılan roman özetlerinden sonra romanlardaki kadınların kimliklerinin daha iyi incelenmesi için alt başlıklar açılmış ve genel bir şekilde bilgiler sunulmuştur. Ve bunların üzerine sonuç bölümünde yorumlamalar yapılmıştır. Bu çalışmamda ortaya koyduğum Ayla Kutlu'nun romanlarındaki kadın olgusu ile yapılacak başka araştırmalara kaynaklık etmesi temenni edilmektedir.
  • ItemOpen Access
    Rıfat Ilgaz'ın Romanlarında Toplumcu Gerçekçilik
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) CUYLAN, SADİYE ASLI; Berna Sevindik
    Bu çalışmada, Rıfat Ilgaz'ın Hababam Sınıfı (1957), Bizim Koğuş (Pijamalılar) (1959), Karadenizin Kıyıcığında (1969), Halime Kaptan (1972), Meşrutiyet Kıraathanesi (Geçmişe Mazi) (1974), Karartma Geceleri (1974), Sarı Yazma (1976), Yıldız Karayel (1981), Apartıman Çocukları (1984), Hababam Sınıfı İcraatin İçinde (1987) adlı romanları toplumcu gerçekçi açıdan incelenmiştir. Rıfat Ilgaz şiir, hikâye, tiyatro, anı ve fıkra gibi çeşitli birçok türde verdiği eserlerin yanı sıra roman türünde de on tane eser vermiştir. Rıfat Ilgaz bu romanlarında toplumsal meselelere yönelmiştir. Bunun sebebi ise toplumda gördüğü sorunları, adaletsizlikleri, cahilliği dile getirme arzusudur. Çalışmada, toplumcu gerçekçiliğin ne olduğu, Rıfat Ilgaz'ın hayatı, sanat hayatı, romancılığı, romanlarının özetleri, toplumcu gerçekçilik anlayışı ve romanlarındaki toplumcu gerçekçilik unsurları incelenmiştir.
  • ItemOpen Access
    Orhan Hançerlioğlu'nun Hikâye ve Romanlarında Toplumcu Gerçekçilik
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) KÜÇÜKDURMAZ, HAKAN; Berna Sevindik
    Bu çalışmada, Orhan Hançerlioğlu'nun İnsansız Şehir (1958) hikâye kitabı ile Karanlık Dünya (1951), Büyük Balıklar (1952), Oyun (1953), Ekilmemiş Topraklar (1954), Ali (1955), Kutu Kutu İçinde (1956), Yedinci Gün (1957), Bordamıza Vuran Deniz (1960) adlı romanları çeşitli kategoriler altında toplumcu gerçekçi bakış açısı altında ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Orhan Hançerlioğlu daha çok felsefe yazıları ile tanınsa da görevi gereğince ülkenin birçok yerine tayin olup çeşitli yerlerde gözlemler yapmış ve kimi şehir yaşamında kimi ise köy çevresinde geçen toplumcu gerçekçi çizgide hikâye ve romanlar kaleme almıştır. Çalışmada, Toplumcu gerçekçilik kavramı açıklanmış, Orhan Hançerlioğlu'nun yaşamı, edebi hayatı, toplumcu gerçekçilik anlayışı, hikâyeleri, hikâyelerinin özetleri romanları ve romanlarının özetleri ile birlikte yazarın hikâye ve romanlarındaki toplumcu gerçekçi noktalar ele alınmıştır.
  • ItemOpen Access
    Anlatıbilim Açısından Roman ve Film Karşılaştırılması Örneği: Gölgesizler
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) YILMAZ, GİZEM; Berna Sevindik
    Bu araştırmanın amacı Hasan Ali Toptaş'ın Gölgesizler romanı ve aynı adla sinemaya uyarlanan filmini anlatıbilim açısından karşılaştırmalı bir şekilde incelemektir. Hasan Ali Toptaş çağdaş Türk romanının önemli yazarlarından birisi olarak öne çıkmaktadır. Yazarın eserlerinde genel olarak zıtlıkların ve varoluşsal psikolojilerin betimlendiği gözlenmektedir. Hayal ve gerçeğin içe geçtiği eserlerinde anlamın tek bir yerden de kurulduğu söylenemez. Gölgesizler adlı romanda da hayal ve gerçeğin iç içe geçtiği görülmektedir. Bununla birlikte Gölgesizler romanında ciddi bir varoluşsal sorgulamanın da yapıldığı tespit edilmiştir. Sinema ve roman ilişkisi uzun yıllardan beri üzerinde durulan bir etkileşim içindedir. Çünkü her roman, sinema için senaryo olma özelliği taşımaktadır. Bazı romanların perdeye aktarılması daha kolay olabilirken Gölgesizler gibi karmaşık bir kurgunun aktarılması çok daha zordur. Çünkü eserde zaman-mekân ve gerçek-hayal gibi ögeler iç içe geçmiştir. Ancak film ve roman karşılaştırmalı bir şekilde incelendiğinde filmin, romanın karmaşık yapısına rağmen olabildiğince sade bir şekilde seyirciye aktarılmaya çalışıldığı tespit edilmiştir. Roman ve film karşılaştırmalı bir şekilde Genette'in anlatıbilim metodu bağlamında irdelenmiştir. Yapılan incelemede filmde, romandaki ana temanın korunduğu görülmektedir. Romandaki varoluşsal sorgulamaların yapıldığı bölümlerde Genette'in düzen kategorisi bağlamında akıcı bir şekilde işlenmiştir. Kiplik ve ses kategorileri bağlamında yapılan incelemede ise anlatıcının farklı rollerinin romanda öne çıktığı gözlemlenmiştir. Filmde ise anlatının genel olarak karakterler üzerinden ilerlediği tespit edilmiştir.
  • ItemOpen Access
    Tevfik Fikret Şiirlerinin Söz Dizini
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) ALTUNAYVA, GÜLŞAH; Emre Berkan Yeni
    Şiiri ile öne çıkmasının yanı sıra, Servet-i Fünûn topluluğunun öncülüğünü de yapan Tevfik Fikret, çocukluğundan itibaren sanatçı duyarlılığına sahip, resim ve musiki ile ilgili olarak yetişmiş, yazdığı şiirlerinde de bu unsurları kullanmıştır. Aldığı Batılı eğitim ile oradaki yenilikleri de takip etmiş, bunları kendi üslubu ile Türk edebiyatına aktarabilmiştir. Şiirlerinde fikrî yönü de eksik bırakmayan şair, günümüzde dahi çok tartışılan eserlere imza atmıştır. Bu çalışmada Türk edebiyatının önemli şairlerinden Tevfik Fikret'in şiirlerinin tamamını bilgisayar ortamına aktarılmış, Microsoft Excel programı üzerinde dizin çalışması yapılmış ve AntConc programı ile sözcük sıklıklarına ulaşılmıştır. Bu düzenlemeler ve tasniflerin ardından Tevfik Fikret'in tüm şiirlerinin söz dizini ortaya konmuştur. Yapılan dizin çalışması ile Tevfik Fikret şiirlerinde en sık geçen Türkçe ve yabancı sözcükler ile Fikret'in şiirlerinde en çok kullandığı on kavrama ulaşılmış ve bunların üzerine Sonuç bölümünde yorumlamalar yapılmıştır. Şiirlerin tamamındaki Türkçe ve yabancı sözcüklerin oranı grafikle gösterilmiştir. Bu çalışmanın ortaya koyduğu söz dizininin Tevfik Fikret şiirleriyle ilgili yapılacak başka araştırmalara kaynaklık etmesi temenni edilmektedir.
  • ItemOpen Access
    Melheme-i Dânyâl Peygamber Tercemesi (Giriş-İnceleme-Söz Dizimi-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım)
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2021) SİYAMOĞLU, ERSİN; Vahit Türk
    Sözlük anlamı kanlı savaş ve bozgun; terim anlamı ise gelecekte yaşanacak savaş, afet, kıtlık, bolluk gibi olaylar hakkında bilgi vermek olan melhemeler, dayanak olarak aldığı doğa olaylarını yaşanmış tecrübelerle de birleştirip geleceğe dair tahminlerin yapıldığı yazınsal türlerdir. Bu tahminler yapılırken de melhemelerin Dânyâl peygamberden kaldığının belirtilmesi, onların hem inandırıcılıklarını arttırmış hem de yüzyıllar boyu rağbet görmelerini sağlamıştır. Edebiyatımızda ilk olarak Selçuklular döneminde görülen melhemelerin kaynağı Arapça yazılmış olan "Kânûnü'l-edeb" adlı melhemenin Ebu'l Fazl tarafından "Usûsü'l-melâhim" adıyla Farsça yapılmış çevirisidir. Selçuklular döneminde edebiyat dilinin Farsça olması, melhemelerin Türkçe yazılmasını biraz geciktirse de kısa zaman içinde devlet yöneticileri tarafından dahi rağbet görmeleriyle Türkçeye de çevirileri yapılmıştır. Bunlar arasında Yazıcı Salih'in (Selahaddin) Şemsiyye'si, Cevrî'nin melhemesi, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcan'ın melhemesi gibi çok bilindik melhemeler olduğu gibi bizim çalışmamıza konu olan eser gibi Ebu'l Fazl'ın Farsça eserine dayanan fakat yazarı ya da müstensihi bilinmeyen onlarca melheme de vardır. Çalışmamıza konu olan melheme, "Melheme-i Dânyâl Peygamber Tercemesi" adı ve "06 Mil Yz A 2010/1" demirbaş numarasıyla Ankara-Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda 104 DVD numarasıyla kayıtlıdır. Eser üzerine yaptığımız çalışma giriş, inceleme, söz dizimi, metin, sözlük ve tıpkıbasım olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında melheme kültürüne değinildikten sonra çeviri yazısını verdiğimiz eserin, Eski Anadolu Türkçesi ses ve şekil özellikleri bağlamında incelemesi yapılmış ve söz dizimi özellikleri verilmiştir.
  • ItemOpen Access
    Psikanaliz Kuramı Bağlamında Engin Geçtan Romanını İncelemek: "Bir Günlük Yerim Kaldı İster Misiniz?"
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2021) GÜLTEKİN, YELDA NUR; Yakup Çelik
    Engin Geçtan'ın "Bir Günlük Yerim Kaldı İster Misiniz?" Romanının Psikanalitik Açıdan İncelenmesi adlı bu çalışmada; Bir Günlük Yerim Kaldı İster Misiniz? romanı esas alınmıştır. Romana geçmeden önce eserin yazarı olan Engin Geçtan'ın yaşamı ve hayatı incelenmiş, romanın bir özeti sunularak roman detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Romanın incelenmesinde kullanılan pek çok kavramı açıklamak, bu kavramların oluşumu ve tarihsel gelişimi hakkında bilgi sunmak açısından psikanaliz kavramı üzerinde durulmuş ve esas olarak S. Freud ve C.G. Jung gibi isimler üzerinde ilerlenmiştir. Özellikle bu isimlerin oluşturduğu kuram ve kavramlar incelemede sıkça kullanılmıştır. Çalışmanın ana bölümünü ise tamamıyla Bir Günlük Yerim Kaldı İster Misiniz? Romanı oluşturmaktadır. Roman altı bölüme ayrılmıştır ve inceleme bu bölümler üzerinden yapılmıştır. Her bölüm romanda geçen adı ile işlenmiş, bölümde belirgin olarak yer edinen karakterler psikanaliz bağlamında incelenmiştir.
  • ItemOpen Access
    Mitolojinin Türk Tasavvufuna Etkileri
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2021) ASLANHAN, CANSIN; Muharrem Kaya
    Mitolojinin Türk Tasavvufuna Etkileri adlı bu çalışma, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde "mitoloji" kavramının detaylı açıklaması yapılmış ve mitoloji alanında yapılan çalışmalarla bu kavram desteklenmeye çalışılmıştır. Ardından mitoloji, din ve tasavvuf ilişkisi çerçevesinde ele alınmış ve tasavvufta yer alan önemli kavramlar, konunun teorik kısmının anlaşılması için özetlenmiştir. Birinci kısımda, Antik Yunan, Roma ve Ortadoğu sahalarında ortaya çıkan, yaratılış mitosları, törenler ve ritüellerin kökenleri incelenmiş ve bu törenlerin, tasavvufta var olan törenlerle karşılaştırılması yapılmıştır. Aynı zamanda gizem dinlerinde var olan öğretilerin kökeni, tasavvuftaki öğretiler bağlamında incelenmiştir. İkinci bölümde, Hint-Budist mitolojisi bağlamında tasavvufi öğretiler incelenmiş ve bu mitolojilerin tasavvuf üzerinde etkileri, birtakım öğretiler çerçevesinde ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, İran mitolojisinde var olan unsurların, tasavvuftaki yeri incelenmiş ve örneklemelere yer verilmiştir. Çalışmamızın dördüncü ve son bölümünde ise tasavvuf ve Şamanizm arasındaki ilişki karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiş ve belirli çalışmaların ışığı altında bu karşılaştırmalar örneklendirilmiştir.
  • ItemOpen Access
    Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü 2976 Numaralı Şiir Mecmuasının Transkripsiyonlu Metni ve MESTAP'a Göre Tasnifi
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2021) OĞUZ, EYFER; İbrahim Kolunsağ
    Mecmualar oluşturulduğu devrin şiir zevki hakkında bilgi vermesi, bilinen şairlerin hiç duyulmayan şiirlerini ortaya çıkarması, bazen de bilinmeyen şairlerin keşfedilmesi ve şairlerin divanlarında geçen şiirlerinin farklı şekillerini ortaya koyması açısından önemlidir. Bunun yanında mecmualar sayesinde bilinmeyen nazım şekilleri, kafiye tipleri, aruz kalıpları ve farklı bend yapılarını da tespit etmek mümkündür. Çalışmamıza Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü 2976 Numaralı Şiir Mecmuası konu olmuştur. Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde mecmuanın önemine dair bilgiler verdik. Birinci bölümde çalışmamıza konu olan mecmuanın nüsha tavsifi, muhteva özellikleri, şair ve şiir bilgisi üzerinde durduk. İkinci bölümde mecmua metnini transkripsiyon alfabesiyle Latin harflerine aktardıktan sonra mecmuanın MESTAP'a göre tasnifini tablolar halinde verdik. Çalışmamızı sonuç, kaynakça ve tıpkıbasım bölümüyle sonlandırdık. Klasik Türk edebiyatının zengin kaynakları arasında olan mecmualardan birini ele aldığımız çalışmamızla literatüre katkı sağlamayı amaçladık.
  • PublicationOpen Access
    İnci Aral'ın Devir Romanlarında Yakın Dönem Tarihi
    (İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) Tonta, Ayşe Mine
    Hazırladığımız çalışma, yaşayan postmodern yazarlarımızdan İnci Aral‟ın ses getiren devir romanlarında (Yeşil-Mor-Safran Sarı) geçen olaylara ve yazarın ayna tutmak istediği döneme işlediği kişilerin psikolojik durumları ile birlikte kurguların oluşturulmasında yazara ilham veren tarihi olaylara yönelik olarak yapılan tespitlerden oluşmaktadır. Yazarın daha çok Yeni Yalan Zamanlar, Mor ve Safran Sarı romanları incelenerek yapılan bu çalışma günümüz Türkiyesine gelene değin yaşanan siyasal ve sosyal olaylar ele alınarak daha çok kadınları ele alır gibi görünse de erkek dünyasına da değinerek ülkemiz özelinde değişen bakış açıları ve değişime neden olan tarihi olayların yazarın kurgularıyla birleştirilmesini yansıtmaktadır. Türk öykücülüğü ve romancılığında özgün eserleri ve modern anlayışı ile hala üretmeye devam eden İnci Aral‟a ilişkin bilgilerin bir kısmına tarihi olarak sınıflandırılmasıyla oluşan bu çalışmanın edebiyat dünyasına katkıda bulunmasını amaçlıyoruz.
  • PublicationOpen Access
    Anlatının söylemi ışığında Babil'de ölüm İstanbul'da aşk romanında zaman unsuru üzerine inceleme
    (İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, 2021) Kılıç, Yusuf; Şahan, Kayhan
    Gerard Genette, Anlatının Söylemi adlı devrim niteliğindeki eseriyle anlatıbiliminin çağdaş kurucularından sayılır. Anlatının Söylemi'nde anlatıların zaman katmanlarını ayırarak incelemek için düzlem, süre ve sıklık başlıklarını ve bu başlıkların alt dallarını kullanır. Son yılların yazar, araştırmacı ve akademisyen kimlikleri ile ön plana çıkan en önemli edebiyatçılarından biri İskender Pala'dır. Pala, pek çok farklı dalda eserler kaleme almasına rağmen giderek roman yazmaya ağırlık göstermeye başlamıştır. Özellikle derin tarih ve edebiyat tarihi birikimlerini romanlarının içerisine nakış nakış işleyen Pala'nın romanları okurların dikkatini bu alanlara çekmektedir. Bu çalışmada İskender Pala'nın yazmış olduğu ilk roman olan 'Babil'de Ölüm İstanbul'da Aşk' eserinin kurgusuna zaman açısından bakılmıştır. Roman, Gerard Genette'nin 'Anlatının Söylemi' adlı eserindeki zaman ile ilgili olan 'Düzen, Süre, Sıklık' başlıklarına göre incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: İskender Pala, anlatıbilim, Gerard Genette, roman, zaman
  • PublicationOpen Access
    Konya ili Kulu ilçesi merkez ve köyleri ağzı
    (İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, 2021) Erdoğan, Hatice Akdağ; Türk, Vahit
    Bu çalışma Konya'nın Kulu ilçesinin merkezinde yer alan mahalleler ile Kozanlı, Yaraşlı, Değirmenözü, Dinek ve Fevziye mahallelerini ele alan, ayrıca Kulu'da birkaç köyün onlara ait yerleşim yeri olması sebebiyle, dil incelemesi yapılmamak kaydıyla, Nogay Türkleri'nin yaşadığı Köstengil Mahallesi'nden de derlenen metinler içeren bir ağız araştırmasıdır. Ağız çalışmalarının genelinde olduğu gibi bu çalışmada da giriş, inceleme, metin, sözlük ve sonuç bölümleri bulunmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi gibi araştırmayla ilgili bilgilerin yanı sıra; Kulu'nun âdetleri, tarihî, coğrafî, beşerî özellikleri; Kulu ağzında kullanılan atasözleri, deyimler, akrabalık adları, alkış ve kargışlar gibi bilgiler sunulmuştur. İnceleme kısmında Kulu merkeziyle, adı geçen mahallelerin ağızlarından derlenen metinlerden yararlanılarak bölge ağzının ses ve şekil bilgisi açısından taşıdığı özellikler ele alınmıştır. Ses bilgisi kısmında metinlerdeki tüm ses değişiklikleri gösterilmiştir. Şekil bilgisi kısmında ise metinlerin Standart Türkiye Türkçesiyle benzeşen yönleriyle ilgili örnekler üzerinde durulmamış, kısa açıklamalar yapılmakla yetinilmiştir; buna karşın ölçünlü dilden farklı şekilde kullanılan yapılar, metinler doğrultusunda ayrıntılı olarak incelenmiştir. Metin bölümünde Nogay Türkleri'ne ait iki, Kulu'nun merkez ve söz konusu mahallelerinden yirmi beş olmak üzere toplamda yirmi yedi metne yer verilmiştir. Bu metinler çeviri yazı (transkripsiyon) harfleriyle yazıya geçirilmiştir. Sözlük bölümünde ses değişikliği olan bütün sözcüklerle birlikte, yöreye özgü olan ve Standart Türkiye Türkçesinde kullanılmayan sözcüklerin tamamının anlamlarına yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ses ve şekil bilgisi özeliklerinden yola çıkılarak Kulu ağzının Anadolu ağızları arasındaki yeri verilmiştir.
  • PublicationOpen Access
    Bakü şehrinin bayatıları ve Bayburt şehrinin manileri üzerine inceleme ve derleme
    (İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, 2021) Sesli, Burcu; Kayhan, Shurubu
    Maniler, sözlü halk edebiyatı ürünü olup halk tarafından meydana gelen, zamanla anonimleşen halkın yaşam tarzından izler barındıran, yaşayan bir organizma gibi zamanla gelişmeler gösteren halk edebiyatı ürünüdür. Maniler sadece bir halkın değil bireyin aşkını, sevgisini, neşesini ilk ağızdan aktarır. Mani bir bölgede yaşayan insanların düğünleri, bayramları, cenaze törenleri, hasat zamanları yaşadıkları tecrübeler noktasında bir ifade biçimidir. Türk milletinin yaşam tarzı, fikir dünyası hakkında bilgi verdiği için bu çalışmada Bakü bayatıları ve Bayburt manileri bu bağlamda ele alınacaktır. Farklı coğrafyalarda yaşayan Türk milletinin mekan ve zaman fark etmeksizin ortaya koyduğu ürünlerden biri olan maniler, yaratıldığı coğrafyaya göre farklı isimlerle anılsa da konuları, şekil özellikleri itibariyle benzerlik göstermektedir. Maniler Bayburt'ta mani, deyiş; Bakü'de bayatı olarak anılmaktadır. İsim olarak farklı adlandırılsa da benzer özelliklere sahiptirler. Bu çalışmada Bayburt manileri ve Bakü bayatıları konuları ve şekil özellikleri itibariyle değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler Bakü bayatıları, Bayburt manileri, şekil özellikleri, konular
  • PublicationOpen Access
    İhsan Oktay Anar'ın romanlarında halk bilimi unsurları
    (İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, 2021) Cengiz, Süheyla; Kaya, Muharrem
    Halk kültürü, geçmişten günümüze uzanan tüm gelenek ve göreneklerimizi kapsayan unsurlardır. Bu unsurlar halkın inanış ve yaşayış biçimlerinin toplamıdır. Halk mimarisi, halk hukuku, halk inanışları, geçiş dönemleri, halk edebiyatı metinleri, giyim-kuşam, mutfak kültürü, halk müziği, halk oyunları vs. halk bilimi unsurlarını oluşturmaktadır. Halk bilimi unsurları içine girdikleri romanı, filmi, tiyatroyu vs. zenginleştirerek halkın bu eserlere olan ilgisini arttırmaktadır. insan kendinden olan kendisine benzeyeni izlemeyi, okumayı daha çok sever. Kendisinden izler bulmak, eserle gerçeklik arasında bağlantı kurmayı kolaylaştırır. İhsan Oktay Anar, romanlarında kurduğu hayalî dünyayı halk bilimi unsurları sayesinde gerçek dünyaya yaklaştırmaktadır. Dil olarak farklı olması, romanlarında felsefe unsurlarını barındırmasıyla Anar'ın romanları benzeri olmayan eserler içine girmektedir. Bu araştırmamızda İhsan Oktay Anar'ın romanlarında halk bilimi unsurlarını inceledik ve birçok ögeye rastladık. Bu unsurlar sıralanırken Erman Artun ve Sedat Veyis'in konu kadrosunu kullandık. Anahtar Kelimeler: İhsan Oktay Anar, Halk Bilimi, Halk Edebiyatı, Roman