Edib Harâbî divanı (Karşılaştırmalı metin)

Abstract

13. yüzyılda Anadolu'ya Türkmen göçleriyle girmeye başlayan tasavvuf öğretisi, Yesevîliğin etkisiyle Bektaşiliğin inanç temellerini oluşturmuştur. Geniş bir coğrafyaya yayılan Bektaşilik, kendine has kültür unsurlarını hassasiyetle muhafaza etmesi bakımından yüzyıllardır Türk kültür, dil, sanat ve edebiyatı için zengin bir kaynak olagelmiştir. Az söz ile mana zenginliği yaratabilen şiir, Bektaşiliğin kendine has, derin sözcük dünyasıyla samimi bir münasebet içerisindedir. 19. yüzyıla ait, Edîb Harâbî Divanı'nın karşılaştırmalı metnini konu aldığımız çalışmamız, köklü Bektaşi kültürünün zengin örneklerinden biridir. 1853 yılında doğan Harâbî, İstanbul'da yaşamış; 1917 yılında vefat etmiştir. 570 sayfadan oluşan divanında hece ve aruz vezinlerini başarıyla kullanan bir şairdir. Edîb Harâbî divanı karşılaştırmalı metin incelediğimiz çalışmamızda, ulaşılabilen tam/kısmi 5 nüsha karşılaştırılmıştır. Müellif hattı olan nüsha, Süleymaniye Kütüphanesi İhsan Mahvi Koleksiyonu nüshasıdır. İkinci nüsha, Çorum Hasanpaşa Halk Kütüphanesi; üçüncü ve dördüncü nüshalar İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı ve son nüsha ise Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Koleksiyonu'nda bulunmaktadır. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Bektaşilik ile ilgili genel bilgilerin verildiği Giriş'ten sonra 1. Bölüm'de Edib Harâbî'ye dair biyografik bilgiler yer almaktadır. 2. Bölüm'de divan nüsha ve neşirleri tanıtılarak, Harâbî'nin dil ve üslûp özellikleri üzerine odaklanılmış, şiirlerle ilgili fihrist ve nazım şekillerine ait tablolar verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise transkripsiyon alfabesiyle eserin karşılaştırmalı metni yer almaktadır.